Warszawa była jedynym miejscem na świecie, gdzie równocześnie z metodycznym niszczeniem miasta przez Niemców, Polacy prowadzili akcję ratowania najcenniejszych elementów kultury, inwentaryzację zniszczeń, przygotowywanie materiałów do powojennej rewindykacji i planów odbudowy. Jednym z organizatorów i filarów tej urbanistyki nadziei, był prof. Stanisław Lorentz. Po wojnie zaś stał się inicjatorem odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie. Muzeolog, historyk sztuki, dyrektor Muzeum Narodowego w latach 1936-1982, poseł na Sejm PRL, ekspert UNESCO ds. ochrony zabytków.
Stanisław Lorentz urodził się 28 kwietnia 1899 roku w Radomiu, gdzie jego ojciec miał szkołę prywatną, po jej zamknięciu przeprowadził się wraz z rodziną do Warszawy. Egzamin maturalny zdał w Gimnazjum im. Górskiego, po czym dostał się na Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie stopniowo wyspecjalizował się w dziedzinie historii sztuki. W 1924 roku obronił doktorat, pisząc o Efraimie Szregerze. Pracował też jako nauczyciel historii w gimnazjum swojego ojca, Ludwika Lorentza, w kamienicy przy ul. Brackiej 18.
W 1929 roku przeprowadził się do Wilna, gdzie w latach 1929–1935 był konserwatorem zabytków w województwach wileńskim i nowogródzkim, po rezygnacji z tego stanowiska był wykładowcą Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. 1 września 1936 roku został mianowany przez Stefana Starzyńskiego dyrektorem Muzeum Narodowego. Podczas II wojny światowej znacząco przyczynił się do ratowania polskiego dziedzictwa narodowego, przede wszystkim z przeznaczonego do wysadzenia Zamku Królewskiego. Mimo iż Niemcy kilkakrotnie proponowali mu podpisanie volkslisty, odmawiał[1], także dlatego, że jego przodkowie pochodzili ze Szwecji, nie z Niemiec. Po 1945 roku, ponownie jako dyrektor Muzeum Narodowego, działał na rzecz odbudowy zabytków i muzeów oraz rewindykacji obiektów zagarniętych przez okupantów. W latach 1945–1951 stał na czele Dyrekcji Muzeów i Ochrony Zabytków.
W 1947 roku został profesorem Uniwersytetu Warszawskiego, w 1949 roku członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, a w 1952 roku Polskiej Akademii Nauk. W 1963 roku, wraz ze Stanisławem Herbstem, Antonim Słomińskim, Ewą Barszczewską, Kazimierzem Rudzkim oraz Julianem Kulskim założył Towarzystwo Przyjaciół Warszawy. W latach 1965–1969 był posłem IV kadencji Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
W 1968 roku z jego inicjatywy utworzono Muzeum Plakatu w Wilanowie, a w 1971 roku Obywatelski Komitet Odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie, w którą mocno się zaangażował. Również jego inicjatywą było założenie w 1974 roku Towarzystwa Opieki nad Zabytkami. W 1982 roku został odwołany z funkcji dyrektora Muzeum Narodowego za wstąpienie do „Solidarności”, później był jeszcze honorowym dyrektorem w latach 1990–1991.
Zmarł 15 marca 1991. Pochowany został na cmentarzu ewangelicko-augsburskim.
Stanisław Lorentz został odznaczony Orderem Budowniczych Polski Ludowej, a o jego działalności nakręcono w 1968 roku film pt. Stanisław Lorentz. Był autorem licznych książek na temat historii sztuki, przede wszystkim na temat oświecenia oraz muzealnictwa. Jego imieniem została nazwana aleja parkowa na tyłach Muzeum Narodowego. Upamiętniająca go tablica umieszczona została w Bramie Zygmuntowskiej Zamku Królewskiego oraz na gmachu Muzeum Narodowego.
Stanisław Lorentz W DZIALE KULTURA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
Projekt w 2023 roku dofinansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2023
Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
